 کنترل بیولوژیک مهار زیستی(کنترل بیولوژیک یا بیوکنترل)،به کار گرفتن عوامل زنده ی مفید،علیه موجودات زنده ی زیان آور مورد هدف است.موجود زنده ای که هدف کنترل بیولوژیک واقع می شود،به دلیل خسارت گیاهان و یا محصولات مورد نیاز انسان،حمله به حیوانات اهلی و در خطر قرار دادن سلامت انسان زیان آور است.در کنترل بیولوژیک،موجود زنده ی زیان آور به صورت موضعی حذف می شود و یا این که جمعیت آن تا سطی کاهش می یابد،که نه به عنوان یک آفت مطرح باشد و نه خسارت اقتصادی وارد کند،در غیر این صورت یک دشمن طبیعی که به طور کامل میزبان خود را از بین می برد،خود نیز با بی غذایی مواجه شده واز بین می رود.بنابراین در کنترل بیولوژیک بهتر است جمعیت آفت وافزایش جمعیت خود از بالا رفتن وظغیان جمعیت آفت جلوگیری می کند،بنابراین ریشه کنی و حذف آفت نابخردانه است،در این صورت وجود تعداد کافی از افت ماندگاری و زندگی دشمن طبیعی را تضمین می کند.
در گذشته عمده برنامه های کنترل بیولوژیک علیه آفات کشاورزی و علف های هرز و در حوزه ی عملکرد حشره شناسان بوده است،اما در دهه اخیر،دامنه تحقیقات کنترل بیولوژیک،حلزون ها،کنه ها و مهره داران زیان آور در پزشکی و دام پزشکی و حتی عوامل بیماری زای گیاهان را نیز در بر گرفته است.تلفیق مهار زیستی با سایر روش های مناسب کنترل،در انجام یک مبارزه پیروز،جایگاه اساسی دارد.نمونه هایی از این تلفیق شامل استفاده درست و مناسب از حشره کش ها،پیغام رسان های شیمیایی مصنوعی مانند هورمون ها و فرمون ها،واریته های مقاوم وتغییرات ژنتیکی است.بنابراین در عمل،کنترل بیولوژیک همانند کنترل شیمیایی،قابل تلفیق با دیگر روش های مناسب مبارزه است.عمل کنترل همه جانبه آفت براساس قوانین اکولوژیکی را مدیریت آفت(Pest Management)نیز می گویند.
کاربرد کنترل بیولوژیک دارای پیشینه تاریخی است به طوری که که نخستین نوشته های چینیان بیانگر استفاده آنها از مورچه پرداتور(Formicidea Oecophylla smaragdina Hym.) برای کنترل آفات خاصی از مرکبات است.استفاده پیروزمندانه از کفشدوزک استرالیایی (Rodolia cardinalis Col.Coccinellidea) علیه شپشک استرالیایی (Iceria purchasi Hem.Margarodidae)،در پایان سده نوزدهم عامل اصلی تکامل و توسعه کنترل بیولوژیک محسوب می شود.بیشتر برنامه های کنترل بیولوژیک موفقیت آمیز علیه حشرات آفت در محصولات چندساله ودائمی از طریق به کار گیری پاراتوزوئیدها و پرداتورهای حشره ای صورت گرفته است.شیوه های گوناگونی برای کنترل آفات وجود دارد،برخی استوار بر روش های کنترل طبیعی است،که از مجموعه عوامل دست اندر کار طبیعت برای نگه داشتن جمعیت یک گونه در حد تعادل ویژه خود استفاده می شود و برخی استوار بر روش های کنترل مصنوعی است که مشتمل بر فعالیت هایی است که ما در برابر ارگانیسم های مزاحم انجام می دهیم.عوامل موثر در کنترل طبیعی بسیار متنوع اند،اگر بتوانیم این عوامل را بشناسیم و باشتیبانی آگاهانه آها را فعال تر کنیم،نسبت به کنترل مصنوعی روش موثرتری است.این عوامل در دو گروه جای می گیرد:
1-عوامل غیر زنده:مانند دما،رطوبت،عوامل جغرافیایی و غیره که گه گاهی در جمعیت آفات اثر می گذارد و می تواند به میزان زیادی از انبوهی جمعیت آفت کم کند.از مشخصات عوامل غیرزنده طبیعی این است که تابع خود انبوهی نیستند و این عوامل را که اثرشان ربطی به انبوهی آفت ندارند عوامل ناوابسته به انبوهی می گویند.
2-عوامل زنده:شامل پارازیت ها،پرداتورها،پاراتوزوئیدها و پاتوژن ها است.میزان تاثیر عوامل بیولوژیکی و زنده با انبوهی جمعیت آفت همبستگی دارد و به آنها عوامل وابسته به انبوهی می گویند،وقتی انبوهی آفت زیاد می شود میزان فعالیت عامل بیولوژیک زیاد می گردد و گاهی که انبوهی آفت کم می شود میزان فعالیت عامل بیولوژیک هم کم می شود.
منبع:سمیع،م.ا .ایزدی،ح .1385.معرفی پادآفت های زیستی و ترکیب های با شیوه ی اثر جدید.انتشارات جهاد دانشگاهی
نظرات شما عزیزان:
مزرعه سبز مجله کشاورزی باغبانی،حشره شناسی،گیاهان دارویی،هوا و اقلیم شناسی و کلیه مطالب مربوط به رشته کشاورزی درباره وبلاگ  آخرین مطالب پیوندهای روزانه پيوندها
 نويسندگان
|
|||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||
<-PollName->
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت: